با آلودگی هوای این روزهای کلان شهرها چه کنیم؟

آلودگی هوا، مسئله‌ای است که خصوصا در کلان شهرها و فصول سرد سال، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. زیرا، پدیده وارونگی دما در هوای سرد اتفاق می‌افتد و شدت آن در شهرهای بزرگ بیش از بقیه است.

وارونگی دما، باعث ترکیب هوای سرد و آلاینده‌ها با یکدیگر شده و لایه‌ای در سطح زمین ایجاد می‌کند. تمامی آلودگی‌های فضای شهری زیر این لایه محبوس می‌شود.

تنفس در این هوا، بسیار مضر بوده و تأثیری مستقیم بر روی سلامت افراد می‌گذارد. در این مواقع بهتر است تا فقط در صورت لزوم از منزل خارج شد و حتما از ماسک مخصوص آلودگی استفاده کرد.

آلودگی هوا، اصطلاحی است که به ذرات ریز، مواد شیمیایی و گازهایی که در هوا منتشر می‌شوند، اطلاق می‌شود. در صورت تنفس این ذرات مضر، مشکلاتی برای سلامتی ما به وجود خواهد آمد.

آلودگی هوا شامل گاز کربن دی اکسید است که در صورت ازدیاد، به صورت مه در هوا دیده می‌شود. زمانی که آلودگی به صورت مه دیده می‌شود، بدان معناست که به حد خطرناکی رسیده است.

ذراتی مانند نیتروژن دی اکسید نیز بر سلامت ما تأثیرگذار است. سازمان بهداشت اعلام کرده است که هیچ سطح ایمنی از ذرات معلق وجود ندارد. هوایی که ذرات معلق داشته باشد، هوایی آلوده است.

اگرچه، بیشتر اوقات آلودگی هوا دیده نمی‌شود. مانند اکسیژن، ذرات نیز می‌توانند نامرئی باشند اما این از میزان خطرناک بودن آنها کم نمی‌کند.

آیا می‌دانستید که در جهان به ازای هر ۵ نفر، یک ماشین وجود دارد؟ ۸۰ درصد نیتروژن دی اکسید، حاصل رفت و آمد بین جاده‌ای است.

در دهه‌های اخیر، بار ترافیکی جاده‌ها افزایش پیدا کرده که نه تنها بر کیفیت هوا تأثیر می‌گذارد بلکه بر میزان آلودگی صوتی، فعالیت‌های فیزیکی، دسترسی و ترافیک جاده‌ای نیز اثرگذار است.

آلودگی هوا تأثیرات مخربی بر محیط زیست و سلامت انسانها می‌گذارد. برای مثال در انگلیس سالانه حدود ۲۸ تا ۳۶ هزار مرگ و میر، از آلودگی هوا ناشی می‌شود.

اثرات جانبی آلودگی هوا، طولانی مدت خواهد بود. ذرات باعث بدتر شدن بیماری‌های تنفسی و قلبی عروقی می‌شود. با تشویق مردم به دوچرخه سوار شدن یا راه رفتن، ترافیک جاده‌ای را می‌توان کاهش داد و آلودگی هوا نیز به همان میزان کاهش پیدا می‌کند.

کیفیت هوای شهرها در نتیجه مجموعه‌ای از روابط پیچیده‌ای از عوامل طبیعی و انسانی است. آلودگی هوا خصوصا در شهرهای صنعتی، مشکلی بسیار جدی است.

آلودگی هوای شهری شامل انتشار و انتقال آلاینده‌های هوا و در نتیجه آلودگی محیطی است. هر قسمت از این مسیر تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد. آلاینده‌های به دست آمده از ترافیک ماشین‌ها، یکی از مهمترین منشأ آلودگی در جهان است.

نکات بسیار کوچک اما حیاتی وجود دارد که با رعایت آنها می‌توان بر میزان آلاینده‌های هوا تأثیرگذار بود. مجموع میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای از این منابع کوچک اما گسترده، به طور قابل توجهی بیشتر از مجموع همه منابع صنعتی است.

برای جلوگیری از انتشار گاز از این منابع، راهنمایی، آموزش‌هایی برای کاهش میزان این آلودگی‌ها ارائه می‌دهد. برنامه‌هایی برای گروه‌های مختلفی از مردم وجود دارد که به طیف وسیعی از مشکلات زیست محیطی از جمله کیفیت هوا می‌پردازد.

در این مقاله ما برخی از کارهایی که افراد برای کاهش میزان آلودگی‌ها می‌توانند انجام دهند را بررسی می‌کنیم:

از امکانات محلی استفاده کنید.

یکی از راه‌های درست برای کاهش میزان رانندگی، خرید از مغازه‌های محلی است. در این صورت شما برای خرید روزانه خود نیازی ندارید تا با ماشین مسافت طولانی را طی کنید.

سعی کنید تا در صورت امکان چند کار را در یک مسیر انجام دهید. اگر مسافت زیاد است، می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. شما با این کار علاوه بر کم کردن میزان آلودگی، از کسب و کارهای کوچک و محلی نیز حمایت می‌کنید.

برای جلوگیری از رانندگی در هوای آلوده، ترافیک مسیر خود را بررسی کنید.

در صورتی که می‌خواهید مسافتی را طی کنید، قبل از شروع، ترافیک راه را چک کنید. با این کار شما می‌توانید مسیری کم رفت و آمدتر را انتخاب کنید.

کاهش میزان رانندگی

آلودگی ناشی از وسایل نقلیه، یکی از منابع اصلی آلودگی هوا در کلان شهرها است. برای کم کردن آن، شما می‌توانید با همکاران و دوستان خود هم مسیر شوید و از یک ماشین به جای چند ماشین استفاده کنید. همچنین می‌توان از دوچرخه، اتوبوس، وسایل نقلیه عمومی و ماشین‌های برقی استفاده کرد.

از سلامت وسایل نقلیه خود اطمینان داشته باشید.

اگر ماشین شما، مشکلی دارد، حتما در اسرع وقت آن را تعمیر کنید. فشار لاستیک‌ها را به صورت ماهانه چک کنید. زیرا لاستیک‌های کم باد، مصرف بنزین را افزایش می‌دهد و در نتیجه هوا آلوده‌تر می‌شود.

در صورت عدم نیاز، موتور خود را خاموش کنید.

یک موتور روشن و بلا استفاده، باعث ایجاد آلودگی می‌شود. اتوبوس‌ها و کامیون‌ها، آلودگی بسیار زیادی تولید می‌کنند. پس در صورت عدم نیاز به حرکت دادن خودرو، وسیله نقلیه را خاموش کنید.

زباله‌ها را آتش نزنید.

آتش زدن زباله‌های خانگی، برای سلامت انسان و محیط زیست بسیار مضر است. با آتش زدن زباله‌ها، مواد شیمیایی در هوا آزاد می‌شود که بسیار خطرناک است.  سوزاندن چوب و پلاستیک باعث آزاد شدن موادی همچون فلزات سنگین و مواد سمی شیمیایی می‌شود.

آتش روشن کردن در فضای شهری را به حداقل برسانید.

دود ناشی از آتش در فضای بیرونی منزل، می‌تواند برای افراد بسیاری مشکل ساز شود. از آنجایی که میزان آلاینده‌ها در داخل شهر بیشتر از خارج شهرها است، روشن کردن آتش در فضای داخلی شهر، برای افراد مبتلا به آسم و بیماری‌های ریوی آزاردهنده است.

درخت بکارید و به گیاهان اهمیت بیشتری دهید.

درختان توان جذب دی اکسید کربن موجود در هوا را دارند. همچنین گیاهان باعث افزایش میزان اکسیژن محیط شده که در نتیجه هوای محیط را خنک می‌کند.

از وسایل برقی و دستی استفاده کنید.

وسایلی که موتورهای گازسوز دارند، معمولا فاقد کنترل آلودگی هستند. آلودگی تولید شده از یک ساعت کار با این دستگاه‌های گازی، معادل 100 مایل رانندگی با ماشین است. اما در صورت جایگزینی این دستگاه‌ها با وسایل برقی یا دستی، میزان الودگی به صورت قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

از انرژی کمتری استفاده کنید.

از وسایل و سیستم‌های گرمایشی کارآمد استفاده کنید. میزان انرژی مصرفی خود را بررسی و در صورت نیاز روش خود را تغییر دهید. وسایل برقی که استفاده نمی‌کنید را خاموش کنید. انجام تمامی این کارها، تأثیرگذار خواهد بود.

میزان گوشت و لبنیات مصرفی خود را کاهش دهید.

ممکن است رابطه میان خوردن گوشت و کیفیت هوا مشخص نباشد. اما دانشمندان به این باور رسیده‌اند که کشاورزی حیوانات (دامپروری) مهمترین منشأ آلودگی هوا می‌باشد.

پرورش گاو و تولید لبنیات، باعث انتشار آمونیاک شده که نه تنها در آلودگی هوا بلکه در آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی نیز نقش مهمی دارد.

وقتی حرف از آلودگی هوا به میان می‌آید، احتمالا تصویر فضای داخلی خانه یا محل کار به ذهن شما خطور نمی‌کند. اما از آنجایی که زمان زیادی را در داخل خانه می‌گذرانیم، به خصوص در هوای سرد، تمیز نگه داشتن کیفیت هوای فضا بر سلامتی بسیار تأثیرگذر است.

متأسفانه بزرگترین مسبب آلودگی‌های داخلی، خود افراد هستند.

دود سیگار

محققان می‌گویند که بیشترین و بزرگترین منشأ آلودگی فضاهای داخلی، از دود سیگار نشأت می‌گیرد. گاز باقیمانده و ذرات ناشی از سیگار، بر روی سطوح مختلف می‌نشیند.

ریسک بیماری‌ها تنفسی در کودکانی که روی زمین بازی می‌کنند و افرادی که بیماری قلبی و ریوی دارند، زیاد است. سیگار الکترونیکی نیز همانند سیگار معمولی عمل کرده و منشأ آلودگی به حساب می‌آید.

بخاری که هنگام کشیدن سیگار الکترونیک ساطع می‌شود، حاوی ترکیبات آلی، فلزات سنگین و سایز مواد شیمیایی است که به مرور زمان زمینه‌ساز بیماری‌های ریوی است.

بهترین راهکار در این مورد، داشتن خانه‌ای است که در آن سیگار کشیدن از هر نوعی ممنوع است.

شوینده‌های خانگی

مواد شوینده، یکی دیگر از منابع آلودگی در محیط‌های خانگی است. مواد شیمیایی غلیظ گازی از خود ساطع می‌کند که می‌تواند بینی شما را تحریک کرده و به دهان، ریه و حتی پوست شما جذب شود.

افرادی که دارای بیماری‌های تنفسی هستند، می‌توانند بدتر شدن علائم بیماریشان را حس کنند. این گازها می‌تواند باعث ورم شده که بهبود عفونت افراد با بیماری زمینه‌ای را بسیار سخت می‌کند.

سایر آلاینده‌های داخلی که باعث تشدید آسم یا سایر بیماری‌های مزمن ریوی می‌شوند، عبارتند از:

• ذرات به وجود آمده از شمع و بخور
• عطرهای تحریک کننده
• بوی مواد شوینده خانگی
• تجهیزات شرکتی مانند رنگ، چسب و جوهر تونر
• بخار حاصل از لباس خشک شده (بسیار از مواد حلال سرطان‌زا هستند).
• مواد آلرژی‌زا، مانند کپک، پرز، شوره حیوانات خانگی، کنه و گرد و غبار
• شومینه یا اجاق‌های چوبی
• تهویه نامناسب در خانه (این عامل می‌تواند باعث افزایش سطح رادون و مونوکسید کربن شود.)
• اجاق‌های گازی که تهویه خوب ندارند.
• مواد مورد استفاده در ساختمان‌های قدیمی مانند آزبست، فرمالدئید و سرب.

بیماری‌های ناشی از آلودگی‌های محیطی

آلودگی هوای داخل خانه، می‌تواند شانس ابتلا به بیماری‌های مزمن ریوی مانند آسم، انسداد ریه را افزایش دهد. علاوه بر بدتر شدن علائم بیماری، باعث خارش بینی، دهان و گلو می‌شود.

برخی از عواقب این آلودگی‌ها، نمود خود را در طول زمان نشان می‌دهد. مانند امکان ابتلا به سرطان ریه از میزان رادون ساطع شده است.

نقش تهویه و فیلترهای هوا

همانطور که باز کردن پنجره به تهویه هوا کمک می‌کند، این روش تهویه به دلیل وجود مواد آلرژی‌زا و یا دمای بالا امکان پذیر نیست.

از فیلتر هوا در خانه و محل کار خودتان استفاده کنید. و به صورت دائم تهویه و سیستم گرمایش و سرمایش منزلتان را چک کنید. این موضوع را در نظر داشته باشید که اگر از نوع درست فیلتر تصفیه استفاده نشود، می‌تواند کیفیت هوا را کاهش دهد.

انسان در قبال محیط زیست باید بسیار مسئولانه عمل کند. معضل آلودگی هوا، برای تمام مردم جهان است و همه باید در کاهش میزان آلاینده‌ها تلاش کنیم. کارهای بسیار زیادی می‌توان در این راستا انجام داد که به برخی از آنها، در متن بالا اشاره شده است.

یکی دیگر از مهمترین کارهایی که در این راستا می‌توان انجام داد، تغییر الگوی آلودگی هوا در محیط خانه و محل کار است. دستگاه تصفیه هوا، یکی از وسایلی است که با به کارگیری از آن می‌توان میزان آلاینده‌ها را تا حد قابل توجهی کاهش داد.

این دستگاه بسیار کارآمد با داشتن فیلتری مناسب، هوای آلوده محیط را جذب و هوایی تمیز به محیط برمی‌گرداند. عملکرد این دستگاه به گونه‌ای است که تنها در عرض چند دقیقه هوای محیط را عاری از هرگونه آلودگی، گرد و غبار و ذرات آلرژی‌زا می‌کند.

این دستگاه همچنین توان جذب دود و بوی نامطبوع از محیط را نیز دارد. پس از این دستگاه می‌توان در باشگاه‌ها یا حتی رستوران‌ها استفاده کرد. دستگاه تصفیه هوا، ابداعی نوین در راستای کم کردن آلاینده‌ها است و استفاده از این دستگاه روز به روز بیشتر می‌شود.

یکی از دیگر مزایای دستگاه تصفیه هوا، در خانه‌ها و فضاهایی است که کودکان حضور دارند. آلودگی هوا بر روی عملکرد مغزی کودکان تأثیر داشته و بر روی رشد آن اثرگذار است. همچنین افرادی که دارای بیماری زمینه‌ای، آسم آلرژی و بیماری‌های قلبی عروقی هستند نیز از این دستگاه بهره می‌برند.

پس عملکرد این دستگاه در فضاهایی که افراد مسن، کودکان و نوزادان حضور دارند، به امری حیاتی بدل شده است. آلودگی‌ها را از محیط حذف و به بهبود زندگی آنها کمک بزرگی می‌کند. با توجه به سرد شدن هوا، پایین آمدن کیفیت هوا و همچنین پدیده وارونگی هوا، ضرورت استفاده از این دستگاه بیش از همیشه است.